တႄႇတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈလႂ်

“ၵေႃတႆး” လႆႈၾၢင်ႉႁူႉမႃးဝႃႈ တႃႇၵေႃႇတင်ႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး ဢၼ်လီလိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးၵၢင်ၸႂ်လႄႈတၢင်းၽႂ်ႇၶႂ်ႈ ႁႂ်ႈမီးမႃးၽူႈသၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလၢႆလၢႆၵွၺ်းပႆႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ၊ လူဝ်ႇလႆႈႁႃတိုဝ်ႉတၢင်းလီ တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ လႆႈႁဵၼ်းပၢႆးပႆႇၺႃႇထၢၼ်ႈသုင်ၸိူင်ႉ ၼင်ႇၵူၼ်းၼႂ်းၶူးၼႂ်းဝဵင်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႊဝႃႈ မီးတၢင်းဝူၼ်ႉတၢင်းၶႆႈၸႂ်ၸိူင်ႉၼႆမႃး ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်ႁီးယဝ်ႉသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆလွင်ႈသေ တေႃႇထိုင်ပီႊ 2009 ၸင်ႇလႆႈတႄႇတင်ႈမႃး ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ။ ပီႊ 2009 လိူၼ်ထူၼ်ႈသၢမ်ၼၼ်ႉ ၵေႃတႆးလႆႈတႄႇမႃး ၶူင်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ယုၵ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉဢင်းၵိတ်ႉ တီႈဝဵင်းတႃႇၵုင်ႈ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်း 11 ၵေႃႉ လုၵ်ႉလၢႆတီႈလၢႆတၢင်းၼႂ်းမိူင်းတႆးမႃး။

                                                           

ၶူင်းၵၢၼ် မီးဝႆႉတီႈလႂ်လႄႈ ၵွပ်ႈသင်လႆႈမီးမႃး 

တႃႇတေႁႃလႆႈမေႃသွၼ်ၼႂ်းတူင်ႇတၢင်ႇလႄႈၵူႊၸိုင်ႈမိူင်း ဢဝ်ၼမ်ႉၸႂ်သေ သွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈလၢႆးလႆႈၼၼ်ႉ ဝဵင်းတႃႇၵုင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၵိုင်ႇငမ်ႇတီႈသုတ်း တႃႇတေတင်ႈသဝ်းၶူင်းၵၢၼ်။ တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼႆႉ ၶိူင်ႈၵမ်ႉၸွၺ်ႈတႃႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ ပပ်ႉလိၵ်ႈလႄႈသင်၊ ႁူင်းလၢႆးလႄႈသင်၊ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆးလၢႆလၢႆမဵဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸုမ်ႈၵူႈလီလိူဝ်သေ တၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်ႊ။ လိူဝ်ၼႆႉဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း တိူဝ်းမီးလွင်ႈမၼ်ႈၸႂ်၊ ပဵၼ်တီႈဢၼ်သၢင်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း တိူဝ်းပိုတ်ႇၼႃႈပိုတ်ႇတႃ၊ ပဵၼ်တီႈဢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း တေလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းတင်းၼမ်လၢႆသေ ပဵၼ်ႁႅင်း ဢီးတႃႇႁႂ်ႈၶဝ်တိူဝ်းၶႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉ။

 

 

ၽႂ်ၼၢမ်းသၢင်ႈၶူင်းၵၢၼ်

ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼိူင်ႈ ဢၼ်မီးတႂ်ႈၵုမ်းၵမ်မုၵ်ႉၸုမ်း “ၵေႃတႆး”။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈတၢင်းၵမ်ႉထႅမ် ၽူႈၵပ်းသၢၼ်ၵေႃတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇသေ ၼၢင်းႁဵဝ်းသႅင် လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼၢမ်းတၢင်း တႄႇႁႅၵ်ႈၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉမႃး။ တၢမ်တူဝ်ၼၢင်းႁဵဝ်းသႅင်ၵေႃႈ ယၢမ်ႈပဵၼ်ၽူႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းႁူႉၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉတီႈ American Center သေ ယုၵ်ႉမုၼ်းၼမ်ႉ ၵတ်ႉဢင်းၵိတ်ႉမႃး ၽွင်းယၢမ်းၼၢမ်းသၢင်ႈၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်း လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်တီႈ  “Teach for Myanmar” သေ ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တိူဝ်းလေႃႈလႅၼ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ပဵၼ်ငၢၼ်းမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။

 

 

မေႃသွၼ်

ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၶူင်းၵၢၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းၶွင် “ၵေႃတႆး”။ မေႃသွၼ် တႃႇၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ လႆႈမွၵ်ႇႁပ်ႉဢဝ် ၵူၼ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းဢင်းၵိတ်ႉပဵၼ်ၵႂၢမ်းငဝ်ႈတေႉတေႉသေ မႃးၽိုၵ်းသွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း။ ၵၢမ်ႇလီလူင်လၢင်သေ လႆႈမီးမေႃသွၼ်တင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၸိူဝ်းဢဝ်ၼမ်ႉၸႂ်သေ မႃးၽိုၵ်း မႃးသွၼ် ပၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း။ တင်ႈတႄႇပီႊ 2009 မႃး မေႃသွၼ်ၸိူဝ်းမႃးသွၼ်ၸမ်း လုၵ်ႉတီႈမိူင်း Netherlands(ၼႄးတႂ်းလႅၼ်း)၊ United States(မိူင်းဢမႄးရီးၵႂ်း)၊ Canada (မိူင်းၶၼေးတႂ်း)၊ Columbia(မိူင်းၵူဝ်ႇလမ်ႇပီးယႂ်း)၊  Philippines (မိူင်းၾီႉလိပ်ႉပိၼ်း)၊ Germany(မိူင်းၵျႃႇမၼီႇ)၊ Denmark(မိူင်းတဵၼ်းမၢၵ်ႉ)၊ Sweden (မိူင်းသႂိတ်းတိၼ်း)၊ Hong Kong (ႁွင်ႇၵွင်ႇ)၊ Singapore (သိင်းၵပူဝ်း)၊ Australia (ဢေႃးသထြေးလီးယႃး၊ United Kingdom (မိူင်းႁေႃၶမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ) ၊ Frence (မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ) လႄႈ Italy (မိူင်းဢိတ်းတလီး) ၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ မၢင်ႊပွၵ်ႈမၢင်ႊလႂ်ၵေႃႈ ၽိတ်ႈမွၵ်ႈႁွင်ႉဢဝ် ၽူႈႁူႉမေႃၼႂ်းမိူင်း မႃးတၢၼ်ႈၶႆႊၼေပၼ်ၼႂ်းႁွင်ႈႁဵၼ်းယူႇ။

 

လုၵ်ႈႁဵၼ်း

လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်သုတ်းႁဵၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈတီႈ “ၶူင်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ယုၵ်ႉလမ်ႉၵတ်ႉၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး(ၵႃလီႉ)” ၼၼ်ႉၵွၺ်း ၸၢင်ႊသိုုပ်ႇႁဵၼ်းလႆႈတီႈ “ၶူင်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ယုၵ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉဢင်းၵိတ်ႉ(တႃႈၵုင်ႈ)” ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၸေႊမိူင်းတႆး၊ ၸေႊမိူင်းၶႃင်၊ ၸေႊတိူင်းမၢၼ်းတလေး၊ ၸေႊတူိင်းပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေမႃး။ ၸဵမ်ၵႃႊၸႂ်ႉၸၢႆႇတႃႇၵၢၼ်ႁဵၼ်း၊ ၵႃႊတီႈယူႇ၊ ၵႃႊၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢိၵ်ႇၵႃႊၸႂ်ႉၸၢႆႇတၢင်းလူဝ်ႇပိုၼ်ႉထၢၼ်လၢႆလၢႆမဵဝ်း လုၵ်ႉတီႈ “ၵေႃတႆး” ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်။

 

 

ငိုၼ်းၵမ်ႉထႅမ် တႃႇၶူင်းၵၢၼ်

ငိုၼ်းၵမ်ႉထႅမ်ၵမ်ႈၼမ် လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ ၸဝ်ႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးတႆးလႄႈ Euro-Burma Office ၵမ်ႉထႅမ်မႃး။

 

လွင်ႈဢွင်ႇမၢင်ႇ ၸိူဝ်းတၢဝ်းဝၵ်ႉလႆႈမႃး

 

တင်ႈတႄႇပီႊ 2009 ထိုင် 2014 မႃး လုုၵ်ႈႁဵၼ်း 80 ၵေႃႈ လႆႈႁဵၼ်းသုတ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇတီႈ “ၶူင်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ယုၵ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉဢင်းၵိတ်ႉ(တႃႈၵုင်ႈ) လီငၢမ်း။

လုၵ်ႈႁဵၼ်း 23 ၵေႃႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းယူႇတီႈ တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ….  ။

1. ၸၢႆးမိၼ်ႉဢွင်ႇ (Martin Luther Christian University, India)

2. ၼၢင်းလိူၼ်သႂ် (Martin Luther Christian University, India)

3. ၸၢႆးဢိတ်း ( Martin Luther Christian University, India)

4. ၼၢင်းၼုမ်ႇဝၼ်း ( Martin Luther Christian University, India)

5. ၼၢင်းမူဝ်ၼူၼ်း ( Martin Luther Christian University, India)

6. ၼၢင်းႁဵဝ်းသႅင် ( University of the Philippines Los Banos)

7. ၼၢင်းသႂ်သႂ်လႅင်း ( De La Salle University, Philippines)

8. ၼၢင်းၶႅမ်ဝၼ်း ( Payap University, Thailand)

* ပႅတ်ႇၵေႃႉ ပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းသုတ်း ၸၼ်ႉၶူးလီငၢမ်းသေယဝ်ႉ ပွၵ်ႈမႃး ႁၢပ်ႇၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းဝႆႉယူႇ။ .

9. ၸၢႆးလႃႉတွင်း ( Chiang Mai University, Thailand)

10. ၼၢင်းၵမ်ႉၵေႃႇယွတ်ႈသႅင် ( Webster University, Thailand)

11. ၼၢင်းဝၼ်းလီ ( Stamford University, Thailand)

12. ၼၢင်းၵဵင်ၶမ်း ( Ramkhamhaeng University, Thailand)

13. ၼၢင်းမူၺ်သႅင် ( Chiang Mai University, Thailand)

14. ၼၢင်းမူၺ်းဢွင်ႇ (Chiang Mai University, Thailand)

15. ၸၢႆးထုၼ်းသႃႇ (Chiang Mai University, Thailand)

16. ၸၢႆးလႅင်းၶမ်း (Chiang Mai University, Thailand)

17. ၼၢင်းၶမ်းလၢဝ်ႁၵ်ႉ( Chiang Mai University, Thailand)

18. ၼၢင်းမူၺ် ( Asian University For Women, Bangladesh)

19. ၼၢင်းၺုၼ်ႉဢေး ( Asian University For Women , Bangladesh)

20. ၼၢင်းသူၺ်ႇၵျႃႇ( တီႈႁိူၼ်း လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၵႂႃႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း)

21. ၼၢင်းသႅင်ၼုမ်ႇ (တီႈႁိူၼ်း လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၵႂႃႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း)

22. ၸၢႆးသၢႆလႅင်း (တီႈႁိူၼ်း လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၵႂႃႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း)

23. ၸၢႆးပိုၼ်ႊၶမ်း (Stamford University, Thailand)

24. ၸၢႆးၶမ်းမိူင်း (RamkhamHaeng University, Thailand)

25. ၸၢႆးငဝ်းလိူၼ်

26. ၼၢင်းသႅင်ႁွမ် (တီႈႁိူၼ်း လႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၵႂႃႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း)

 

လႆႈသူင်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်းလၢႆလၢႆၵေႃႉ ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းပၢင်သွၼ်ၶၢဝ်းပွတ်း ၼွၵ်ႈမိူင်း လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်းမႃးယူႇ….  ။

1. ၼၢင်းၸၢမ်ၽွင်း (India)

2. ၸၢႆးၶုၼ်မူိင်း  India, Sri Lanka, Cambodia)

3. ၼၢင်းၼုမ်ႇၶမ်း (Cambodia)

4. ၼၢင်းလၢဝ်သွၼ်းယွတ်ႈသႅင် Ywat Hseng (Sweden, Thailand, Laos, China, Vietnam, Cambodia)

5. ၼၢင်းၶမ်းလၢဝ်ႁၵ်ႉ (Thailand)