ၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး
ၽႂ်လဝ်ႊႁဵၼ်းလႆႈ
-
မုင်ႈယိူင်းတႃႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်တူၵ်းပၢင်ထၢမ်ဢၼ်လႆႈဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း- ပူၼ်ႉမႃးလၢႆပီႊၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းတူၵ်းပၢင်ထၢမ် လိၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 70 ဝၢၵ်ႈၼႆသေ ၼမ် မႃးယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ တူၵ်းပၢင်ထၢမ်လိၵ်ႈသေယဝ်ႉ လႆႈဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းၵႂႃႇ။ ၸၼ့် ၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆးၼႆ့ ယိူင်းၸူးထိုင် တႃႇတေထႅမ်ပၼ်ၼမ့်ၵတ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်လူဝ်ႇ မီးတႃႇ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင့်တွင့်ယဝ့်။
-
လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်ယူႇၼွၵ်ႈပၵ်းပိူင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလူင်ပွင်ႊၸိုင်ႈ- ယွၼ်ႉတၢမ်ႇသိုၵ်းၵၢင်မိူင်း ၶၢဝ်း ႁိုင်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း တင်းၼမ် ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉတိုဝ်ႉတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွင်း ၸေး ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇတင်းၵူၼ်းမိူင်း။ မီးႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈပၵ်းပိူင်လူင်ပွင်ႊၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ၽုၺ်ႇပၼ်ႁူင်း ႁဵၼ်းဝႆႉယူႇတင်းၼမ်။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးတိုဝ်ႉ တၢင်းတႃႇႁဵၼ်းတေႃႇ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇထၢၼ်ႈ သုင်၊ ဢမ်ႇမီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈၶဝ်။
-
လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းပူၼ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်- လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းၸူပ်းပူၼ်ႉႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် (ၸၼ်ႉသိပ်း) ယဝ်ႉၼၼ်ႉ လူဝ်ႇ မီးၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေႁဵၼ်းတေႃႇလႆႈမိူင်းၵႆ ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇပေႃးမီး ၼႃႈ ၵၢၼ် တႃႇငၢၼ်းလီ။ ထၢၼ်ႈငၢၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆးတႄႉ တႃႇတေႁၢင်ႈႁဵၼ်းပၼ် ၼမ်ႉ ၵတ်ႉလိၵ်ႈ လၢႆး၊ ၼမ်ႉၵတ်ႉၵၢၼ်ၶူင်ႊသၢင်ႈ၊ ၼမ်ႉ ၵတ်ႉပၢႆးဝူၼ်ႉထတ်းသၢင်၊ ၼမ်ႉၵတ်ႉၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈပဵၼ်မူႇ ပဵၼ် ၸုမ်း လႄႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵၢၼ်တၢင်ႇလၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၵွၼ်ႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ပႆႇသိုပ်ႇႁဵၼ်းတေႃႇမိူင်းၵႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
-
ၵူၼ်းၸူဝ်ႊၶူပ်ႇယႂ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပူၼ်ႉပၢၼ်ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း(ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၸူဝ်ႊပၢၼ်ၵူၼ်း)- တႃႇတေသၢင်ႈ လႆႈဢွင်ႈတီႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း ႁႂ်ႈပေႃႈႁိူၼ်းမႄႈႁိူၼ်းၸိူဝ်းၵၢၼ်မၢင်ႉ၊ တႃႇၵူၼ်းပၢၼ်ပူႇ ပၢၼ်ၼၢႆး ၶဝ်ၸိူဝ်းမီး ၸႂ်ၶႂ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼၼ်ႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇ ႁဵၼ်းႁူႉလႆႈ။ တႃႇတေၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်တၢင်းႁူႉ၊ ၼမ်ႉၵတ်ႉ လႄႈ ပိူင်းပၼ်ပႃးတၢင်းၶႆႈၸႂ်မႂ်ႇမႂ်ႇ လႄႈ ပၢႆးၸၢင်ႊမႂ်ႇမႂ်ႇႁႂ်ႈ ပေႃးပဵၼ် တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်တႃ ငၢၼ်းၶဝ်။